De UNHCR publiceert het rapport vandaag in aanloop naar de Wereldvluchtelingendag op dinsdag. Daarin is te zien dat het aantal vluchtelingen vorig jaar met 300.000 is gestegen ten opzichte van 2015. Dat komt erop neer dat 1 op de 113 mensen wereldwijd gedwongen is om te vluchten.

De stijging is wel kleiner dan in de jaren ervoor: in 2015 was het aantal nog met vijf miljoen gestegen ten opzichte van 2014. Maar vergelijk je dat met de situatie van 20 jaar geleden, dan is het aantal bijna verdubbeld. In 1997 waren er nog 33.9 miljoen mensen wereldwijd op de vlucht.

De meeste vluchtelingen komen uit conflictgebieden in Syrië, Colombia, Afghanistan en Zuid-Soedan. De snelstgroeiende groep komt uit Zuid-Soedan, waar momenteel een bloedige burgeroorlog heerst. Aan het einde van 2016 hadden zo’n 3.3 miljoen mensen hun huis in het land verlaten. In Syrië is inmiddels ongeveer twee derde van de bevolking, zo’n 12 miljoen mensen, gevlucht.

Veruit de grootste groep vluchtelingen, zo’n 84 procent, wordt opgevangen door armere landen. De UNCHR hoopt dat rijke landen met dit rapport tot inkeer komen: het is niet genoeg om alleen meer vluchtelingen op te nemen, ze zouden daarnaast moeten investeren in de bevordering van vrede en de heropbouw van de conflictgebieden, aldus de VN-organisatie.

De organisatie spreekt van een ‘vergeten crisis’. “Het relatief stabiele aantal vluchtelingen verhult een erg instabiele situatie in de wereld.”, aldus Filippo Grandi, Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen bij de VN. “De wereld lijkt niet meer in staat om vrede te sluiten.”

Grandi waarschuwt dat er voorlopig geen einde komt aan het aantal mensen dat door oorlog moet vluchten. “Je zult oude conflicten zien die blijven voortduren en er zullen nieuwe conflicten ontstaan. Beide zullen meer vluchtelingen veroorzaken. Gedwongen verplaatsing is het symbool voor een oorlog waar geen einde aan komt.”

Tabouleh, platbrood met Syrische dips, fattoush, een Libanese salade, en bitterballen. Op het eerste gezicht lijkt de oer-Nederlandse kroegsnack een foutje op de menukaart van restaurant A Beautiful Mess, maar in de voormalige wasserette van de Bijlmerbajes in Amsterdam wordt op een ongedwongen manier ingeburgerd. Riaz Khan (26) uit Pakistan weet niet wat bitterballen zijn, maar het is zijn tweede werkdag en hij moet de menukaart nog leren kennen.

Khan is een van de 25 vluchtelingen die als vrijwilliger in het pas geopende restaurant werken, in de bediening, achter de bar, in de marketing of in de keuken. Het is een initiatief van Refugee Company, dat vluchtelingen aan werk probeert te helpen. Vrijdag komt er een tijdelijk hotel in de oude gevangenis bij, waar vluchtelingen ook werkervaring gaan opdoen. Want zodra een asielzoeker een verblijfsvergunning krijgt, mag hij werken, in loondienst of als zzp’er. Veel van deze statushouders blijven echter werkloos.

Werken is belangrijk, vooral om de taal te leren, zeggen alle vrijwilligers. Ook al is de voertaal vandaag grotendeels Arabisch; Hoks probeert zo veel mogelijk in het Nederlands te doen. Om de week geeft hij theorieles over de Nederlandse hygiëneregels en voedselveiligheid. ‘Vluchtelingen werken harder dan jonge Nederlandse koks’, vindt Hoks. Hij ziet voor de statushouders veel baankansen. ‘Ik ken geen restaurant zonder personeelsprobleem.’

Khaled al Betar (30) staat achter de bar en doet ook onlinemarketing voor het restaurant. In Syrië werkte hij als ict’er, een beroep waaraan in Nederland een schreeuwend tekort is. ‘Dat weet ik’, zegt hij, ‘maar ik kan niet zomaar bij een bedrijf binnenstappen, ik moet eerst de taal beheersen en de cultuur leren kennen.’ Over een jaar hoopt hij betaald werk te hebben. ‘Als je werkt, voel je dat je leeft. Nu ontvang ik hulp, maar straks kan ik bijdragen. Ik wil graag belasting betalen.’

‘Samen met mijn nicht kwam ik in oktober 2015 in Nederland aan. Toen ik in het asielzoekerscentrum in Petten zat, snoeide ik als vrijwilliger bomen in het bos en hielp ik mensen in een rolstoel op het strand. Alleen maar thuiszitten en wachten op een huis of op familieleden die onderweg zijn, is niet goed. Twee maanden geleden hebben mijn man en mijn kinderen zich bij mij gevoegd en na veertien asielzoekerscentra hoop ik dat we binnenkort een huis krijgen. Het is goed dat je hier een uitkering kunt krijgen, maar werken is belangrijk. Ik wil geld verdienen zodat mijn kinderen kunnen studeren. Het zijn alledrie studiebollen. Mijn jongste zoon heeft zijn eindexamen in Syrië gemist en loopt nu achterstand op. Daarover is hij verdrietig. Als ik de taal beter spreek, hoop ik een baan te vinden in een restaurant of schoonheidssalon.’